تازه‌های دنیای فناوری: از سوگیری چت‌بات‌ها تا باتری‌های ارزان‌تر برای خودروهای برقی

این هفته، دنیای علم و فناوری پر از خبرهای داغ بود. از یادآوری مجدد اینکه چرا هنوز نمی‌توانیم کاملاً به چت‌بات‌ها اعتماد کنیم و تمایل آن‌ها به بزرگنمایی یافته‌های علمی، گرفته تا نوید باتری‌های جدیدی که می‌توانند خودروی برقی بعدی شما را ارزان‌تر کنند و حتی ساخت نمونه آزمایشگاهی بمب سیاه‌چاله. با ما همراه باشید.

چت‌بات‌ها: همچنان غیرقابل اعتماد و مستعد اغراق

هفته‌ای که گذشت، کاربران چت‌بات Grok متعلق به شرکت xAI با پدیده‌ای عجیب روبرو شدند: این ربات به هر سوالی فارغ از نوع سوال، پاسخی درباره ادعای «نسل‌کشی سفیدپوستان» در آفریقای جنوبی می‌داد. xAI این مشکل را به یک دستکاری غیرمجاز نسبت داد که برنامه را وادار به ارائه پاسخی خاص در یک موضوع سیاسی کرده بود؛ اقدامی که نقض سیاست‌های داخلی شرکت محسوب می‌شود.

این اتفاق بار دیگر زنگ خطری بود تا به یاد آوریم مدل‌های هوش مصنوعی تجاری، بی‌طرف و خنثی نیستند. همانطور که امیلی بیکر-وایت، همکارم اشاره می‌کند، «الگوریتم‌ها، از چت‌بات‌ها گرفته تا سیستم‌های پیشنهاددهنده در گوگل، تیک‌تاک و اینستاگرام، ترکیبی پیچیده از اولویت‌ها هستند که توسط سازندگانشان برای رسیدن به اهداف خاصی کدنویسی شده‌اند.»

از سوی دیگر، هر کسی که با مدل‌های زبان بزرگ کار کرده باشد، می‌داند که آن‌ها مستعد اعتماد به نفس کاذب و ارائه پاسخ‌های نادرست هستند. مطالعه جدیدی در این هفته نشان داد که این مشکل به ویژه در مورد سوالات علمی صادق است. محققان دریافتند که چت‌بات‌های تجاری مطرح، هنگام خلاصه‌سازی مقالات علمی، نتایج را بیش از حد تعمیم داده یا در آن اغراق می‌کنند. جالب‌تر اینکه، وقتی از ربات‌ها خواسته می‌شد از بی‌دقتی و اغراق بپرهیزند، این مشکل حتی بدتر هم می‌شد!

با فراگیر شدن استفاده از چت‌بات‌های هوش مصنوعی، بسیار مهم است که به یاد داشته باشیم هنوز نمی‌توان به طور کامل به آن‌ها اتکا کرد. درسی که دو شرکت حقوقی در کالیفرنیا این هفته به سختی آموختند؛ آن‌ها به دلیل استناد به پرونده‌های ساختگی و غیرواقعی که توسط یک مدل زبان بزرگ (LLM) توهم شده بود، با جریمه سنگین ۳۱ هزار دلاری مواجه شدند.

انقلابی در باتری خودروهای برقی: جنرال موتورز قیمت‌ها را می‌شکند

جنرال موتورز (GM)، که بزرگترین مجموعه خودروهای برقی را در آمریکا عرضه می‌کند، قصد دارد با استفاده از نوع جدیدی از باتری، هزینه وانت‌های برقی و SUVهای بزرگ خود را هزاران دلار کاهش دهد. این باتری‌های نوین از ماده ارزان‌تر منگنز بیشتر و فلزات گران‌قیمتی مانند کبالت و نیکل بسیار کمتری استفاده می‌کنند، در حالی که همچنان برد حرکتی بالایی را ارائه می‌دهند.

کورت کلتی، معاون بخش پیشرانه باتری GM، به فوربز گفت که کاتد غنی از لیتیوم-منگنز (LMR)، که حاصل یک دهه همکاری GM و شرکت LG Energy است، هزینه پک‌های باتری در خودروهایی مانند شورولت سیلورادو EV، جی‌ام‌سی هامر و کادیلاک اسکالید را بیش از ۶۰۰۰ دلار کاهش خواهد داد. این باتری‌ها تقریباً همان برد حرکتی سلول‌های لیتیوم-یونی با نیکل بالا را دارند و از نظر قیمت با سلول‌های ارزان‌تر لیتیوم-آهن-فسفات چینی (که سنگین‌ترند و برد کمتری دارند) رقابت می‌کنند. دوام این باتری‌های جدید نیز به حدی است که می‌توانند حداقل برای هشت سال به طور مکرر شارژ شوند.

کلتی، که بیش از یک دهه عملیات باتری تسلا را مدیریت کرده است، این فناوری را تغییردهنده بازی برای وانت‌های برقی و معیاری جدید برای عملکرد در این بخش می‌داند. او افزود: «با LMR می‌توانیم به برد بیش از ۴۰۰ مایل (حدود ۶۴۰ کیلومتر) دست یابیم و همزمان هزینه‌ها را کاهش دهیم.»
GM همچنین با تغییر به سلول‌های تخت پریسماتیک به جای استوانه‌ای، به دنبال کاهش بیشتر هزینه‌هاست، که به گفته کلتی، تعداد قطعات پک باتری را بیش از ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.

اکتشاف شگفت‌انگیز هفته: فیزیکدانان بمب سیاه‌چاله را در آزمایشگاه شبیه‌سازی کردند

اصل ابرتابش (Superradiance) – مکانیزمی نظری که بیان می‌کند سیاه‌چاله‌ها می‌توانند مقادیر عظیمی انرژی تولید کنند – برای اولین بار در شرایط آزمایشگاهی به نمایش درآمد. پیش از این، ساخت دستگاهی برای این منظور، که فیزیکدانان به شوخی آن را «بمب سیاه‌چاله» می‌نامند، غیرممکن به نظر می‌رسید، زیرا چنین دستگاهی باید با سرعت فوق‌العاده‌ای بچرخد که منجر به فروپاشی آن شود. اما تیمی از دانشگاه ساوت‌همپتون با ایجاد یک میدان مغناطیسی در فرکانس خاص، راهی برای چرخش دستگاه بدون از هم پاشیدن آن یافتند. هرچند این کار ساده نبود؛ یکی از محققان به ساینتیفیک آمریکن گفت: «بزرگترین مشکل این بود که همه چیز دائماً منفجر می‌شد!»

دیگر خبرهای کوتاه از دنیای علم و فناوری:

• نیروی هوایی آمریکا و راکت‌لب: آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی هوایی، راکت نوترون شرکت راکت‌لب را برای آزمایش برنامه حمل بار نقطه‌به‌نقطه خود انتخاب کرده است. هدف این برنامه، انتقال سریع تدارکات بین نقاط مختلف زمین با استفاده از راکت است.
• کیمیاگری مدرن؟ دانشمندان در برخورددهنده بزرگ هادرونی (LHC) به طور تصادفی موفق به تبدیل سرب به طلا شدند – البته ایزوتوپی بسیار ناپایدار از طلا که در کمتر از یک ثانیه تجزیه شد!
• کنترل آیفون با قدرت ذهن: شرکت Synchron، فعال در زمینه رابط مغز-رایانه، اعلام کرد دستگاهش با ابزارهای دسترسی جدید اپل سازگار شده و به کاربران امکان می‌دهد آیفون و آی‌پد را تنها با فکر کردن کنترل کنند.
• یک گام دیگر برای استارشیپ: اسپیس‌ایکس موتورهای راکت غول‌پیکر استارشیپ را با موفقیت آزمایش کرد و راه را برای پرواز آزمایشی بعدی در این ماه هموار ساخت.
• درمان ژنتیکی پیشگامانه: نوزادی که با یک اختلال ژنتیکی نادر و لاعلاج متولد شده بود، اولین بیماری شد که یک درمان ژنتیکی کاملاً شخصی‌سازی‌شده برای اصلاح ژن معیوب خود دریافت کرد.
• “جوهر” حیات‌بخش مرجان‌ها: دانشمندان نوعی جوهر شیمیایی ابداع کرده‌اند که لاروهای مرجان را به سمت صخره‌های مرجانی در حال مرگ جذب می‌کند و می‌تواند به احیای این اکوسیستم‌های حیاتی کمک کند.

نکته علمی کاربردی: مربیگری به سبک تد لاسو

تصویر رایج از یک مربی ورزشی در هالیوود، فردی سخت‌گیر، کنترل‌گر و ریزبین است. اما مطالعه جدیدی روی ورزشکاران دانشجو نشان می‌دهد که واقعیت متفاوت است. مربیانی که بیش از حد کنترل‌گر هستند، باعث استرس و فرسودگی طولانی‌مدت در بازیکنان خود می‌شوند. در مقابل، مربیانی که حامی هستند، به بازیکنان حق انتخاب می‌دهند، همکاری را تشویق می‌کنند و به رشد شخصی آن‌ها اهمیت می‌دهند، بازیکنانی با تاب‌آوری ذهنی بالاتر و احتمال فرسودگی کمتر خواهند داشت. درست مانند شخصیت محبوب تد لاسو!