این روزها اگر سری به شبکههای اجتماعی زده باشید، حتماً عکسهای کارتونی بامزهای را دیدهاید که شبیه انیمههای معروف استودیو جیبلی مثل «شهر اشباح» هستند. این عکسها که با قابلیت جدید هوش مصنوعی چتجیپیتی ساخته میشوند، آنقدر محبوب شدند که استفاده از این ابزار رکورد زد و میلیونها نفر برای ساختن عکسهای کارتونی خودشان به آن هجوم بردند. این استقبال ناگهانی حتی باعث شد سرورهای شرکت OpenAI برای مدتی با مشکل روبرو شوند.
آمارها نشان میدهد تعداد کاربران هفتگی چتجیپیتی برای اولین بار از مرز ۱۵۰ میلیون نفر گذشته و حتی مدیرعامل این شرکت گفته است که در یک مقطع، فقط در یک ساعت یک میلیون کاربر جدید اضافه شدهاند؛ سرعتی که قبلاً برایش ۵ روز زمان لازم بود! دانلود و درآمد این اپلیکیشن هم بهشکل بیسابقهای بالا رفته است.
البته این شلوغی باعث کند شدن سرویس و قطعیهای موقت هم شد و مدیران شرکت از کاربران خواستهاند فعلاً کمی صبور باشند تا مشکلات فنی حل شود.
اما این محبوبیت، روی دیگری هم دارد: نگرانیهای جدی!

در کنار این همه هیجان، کارشناسان درباره چند خطر مهم هشدار میدهند که شاید کمتر کسی به آنها توجه کند:
- کپیرایت به سبک جیبلی: ساختن عکس به سبک یک استودیو معروف مثل جیبلی جذاب است، اما از نظر قانونی میتواند دردسرساز شود. هرچند خودِ «سبک هنری» معمولاً کپیرایت ندارد، اما تقلید خیلی نزدیک از ظاهر شخصیتها یا فضاهای شناختهشده، مرز باریکی با نقض کپیرایت دارد. جالب است بدانید هایائو میازاکی، کارگردان افسانهای و بنیانگذار جیبلی، سالها پیش گفته بود از هنر تولیدشده با هوش مصنوعی متنفر است! هنوز معلوم نیست OpenAI مدلش را با استفاده از آثار جیبلی آموزش داده یا نه.
- حریم خصوصی؛ عکس چهره شما کجا میرود؟ این شاید مهمترین نگرانی باشد. کریستوف سمپر، کارشناس هوش مصنوعی، میگوید وقتی عکس چهرهتان را برای تبدیل شدن به عکس کارتونی آپلود میکنید، در واقع اطلاعات بیومتریک و بسیار شخصی خودتان را به آن شرکت میدهید. او هشدار میدهد: «خیلی از این ابزارها عکس شما را ذخیره میکنند، از آن برای آموزش مدلهای بعدی هوش مصنوعی استفاده میکنند یا حتی ممکن است آن را به شرکتهای دیگر بفروشند، بدون اینکه شما اصلاً روحتان خبر داشته باشد!» این عکسها ممکن است بعداً لو بروند و خدای نکرده برای ساختن عکسها و فیلمهای جعلی (دیپفیک) از شما یا کلاهبرداری استفاده شوند. خود OpenAI هم در قوانینش گفته که اطلاعات و عکسهای کاربران را جمعآوری میکند مگر اینکه خودتان از طریق تنظیمات مخالفت کنید.
- مالکیت عکس؛ واقعاً عکس مال شماست؟ نکته دیگری که خیلیها نمیدانند، قوانین استفاده از این ابزارهاست. خیلی از آنها در قراردادشان بندی دارند که به شرکت اجازه میدهد عکس آپلودشده توسط شما را کپی کند، تغییر دهد یا حتی جای دیگری منتشر کند! این اجازه ممکن است حتی بعد از پاک کردن اپلیکیشن هم باقی بماند. پس بهتر است قبل از استفاده، یک نگاهی به این قوانین بیندازید.
با احتیاط بیشتری قدم بردارید
آقای سمپر خلاصه میکند: «این قابلیت جدید نشان میدهد هوش مصنوعی چقدر قدرتمند شده است، اما همزمان خطرات بزرگی هم دارد. مرز بین خلاقیت و نقض کپیرایت خیلی باریک شده و نگرانیها درباره امنیت اطلاعات شخصی جدی است.» او معتقد است شرکتها باید قوانین شفافتری داشته باشند تا کاربران بدانند با اطلاعاتشان چه میکنند.
با اینکه جستجو برای ساخت عکس به سبک جیبلی در اینترنت بیش از ۱۲۰۰ درصد زیاد شده است، اما پشت این سرگرمی جذاب، سوالات و نگرانیهای مهمی درباره کپیرایت، حریم خصوصی و امنیت اطلاعات وجود دارد. با پیشرفت این ابزارها، شاید بهتر باشد قبل از آپلود عکسهای شخصیمان، مخصوصاً عکس چهره، کمی بیشتر فکر کنیم و مراقب باشیم که این اطلاعات حساس کجا میروند و قرار است چه استفادهای از آنها شود.